مالیات بر خانه های خالی

لایحه اصلاح قانون مالیات‌های مستقیم سال ۹۴ از سوی رئیس‌جمهوری به مجلس ارائه شده است. به موجب اصلاح این قانون، اخذ مالیات از خانه‌های خالی در دستور کار قرار گرفت اما به‌دلیل اینکه راه‌اندازی سامانه جامع املاک و مستغلات که اطلاعات واحدهای مسکونی کشور در آن باید ثبت می‌شد، به کندی پیش رفت و پس از ۵ سال، اجرای قانون و دریافت مالیات از مالکان حدود ۲٫۵ میلیون خانه خالی به سرانجام نرسید.

برخی تحلیلگران اقتصادی معتقد هستند ضرایب اخذ مالیات از خانه‌ها و آپارتمان های خالی قدرت بازدارندگی لازم را ندارد و با اجرای آن امکان اینکه خانه‌های خالی به بازار عرضه شود کم می‌باشد. از این‌رو، ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم در ارتباط با اخذ مالیات از خانه‌های خالی در مجلس به تصویب رسید. آن‌طور که مهدی طغیانی، سخنگوی کمیسیون اقتصادی مجلس توضیح داده است «ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم با هدف تأثیرگذاری بیشتر در اجرا اصلاح شده است و براین اساس، ضرایب مربوط به اخذ مالیات از خانه‌های خالی تغییرکرد تا بازدارندگی بیشتر و خانه‌های خالی به بازار عرضه شوند.»

مالیات بر خانه ها و آپارتمان های خالی

براساس متنی که در مجلس جایگزین ماده ۵۴ مکرر قانون مالیات‌های مستقیم شد، مالکان واحدهای مسکونی واقع در شهرهای بالای یکصد هزار نفر جمعیت که به استناد سامانه ملی املاک و اسکان کشور در هر سال مالیاتی اگر خانه‌ای بیش از چهار ماه به‌عنوان خانه خالی شناسایی شود، به ازای هر ماه بیش از زمان مشخص شده، بدون لحاظ معافیت‌های این قانون، به‌صورت ماهانه مشمول مالیاتی برمبنای مالیات بر درآمد اجاره می‌شود. بر این اساس، مالکان خانه‌های خالی در سال اول معادل شش برابر مالیات مشخص شده، سال دوم، معادل دوازده برابر و از سال سوم به بعد معادل هجده برابر مالیات مشخص شده، باید مالیات پرداخت کنند.

قانون بازنویسی شده در دریافت مالیات خانه های خالی

قانون بازنویسی شده دریافت مالیات از خانه‌های خالی نشان می‌دهد واحدهای نوساز پس از دوازده ماه و واحدهای نوساز در پروژه‌های انبوه‌سازی پس از هجده ماه از پایان مهلت اتمام عملیات ساختمانی، مشمول پرداخت مالیات موضوع ماده ۵۴ هستند. سازمان امور مالیاتی وظیفه دارد که با وزارت ارتباطات همکاری کرده و یک ماه قبل از تمام شدن مهلت، اخطار لازم را به مالک واحد ارسال نماید.

باید این نکته را در نظر داشته باشیم که اجرای قانون دریافت مالیات از واحدهای خالی، بدون راه‌اندازی سامانه املاک که در آن اطلاعات ملک مربوط به واحدهای مسکونی به ثبت رسیده باشد امکان‌پذیر نیست. یکی از مهم ترین دلیل هایی که اجرای این قانون به تأخیر افتاد، آماده نبودن سامانه املاک است. اما محمود محمودزاده، معاون مسکن و ساختمان وزیر راه و شهرسازی گفت: سامانه راه‌اندازی شده و اطلاعات به‌تدریج در آن بارگذاری خواهند شد و تا به الان هم برخی اطلاعات در سامانه وارد شده است.

در مورد زمان اجرای قانون دریافت مالیات از خانه‌های خالی، از سوی سیاستگذاران تاریخ دقیقی اعلام نشده است اما معاون وزیر راه و شهرسازی تأکید کرد قانون قطعاً در ماه‌های باقی‌مانده اجرا خواهد شد.

مالیات حقوقی‌ها دو برابر حقیقی ها خواهد بود!

با شروع به کار سامانه املاک و کسب برخی اطلاعات در مورد مالکان واحدهای خالی، اخباری منتشر شد که نشان می‌دهد بیشترین واحدهای خالی که تاکنون شناسایی شده‌اند مربوط به اشخاص حقوقی و به خصوص به برخی بانک‌ها تعلق دارد. به عنوان نمونه یکی از بانک ها حدود ۵۰۰ واحد خالی دارد که توسط وزارت راه و شهرسازی این آمار اعلام شد.

مالیات بر خانه های خالی

با توجه به اینکه مالک بیشترین تعداد خانه‌ها و آپارتمان های خالی اشخاص حقوقی، مؤسسات و نهادها هستند، طبق تصمیم قانونگذار دریافت مالیات از اشخاص حقوقی صاحب واحد خالی دوبرابر اشخاص حقیقی باشد. بر اساس آنچه که در مجلس به تصویب رسید نرخ مالیات برای خانه‌های خالی که به اشخاص حقوقی خصوصی، عمومی و دولتی تعلق دارد دو برابر میزان اعلام شده برای اشخاص دیگر باشد.

ثبت املاک با مهلت دو ماهه

پس از ابلاغ  و با تصویب قانون اخذ مالیات از خانه‌های خالی، مالکان خانه ها و آپارتمان های مسکونی در تمام نقاط کشور وظیفه دارند اطلاعات ملک های مسکونی که تحت تملک آن‌ها قرار دارند را با تعیین نوع مسکونی،اداری و یا تجاری بودن آن حداکثر به مدت دو ماه پس از منتشر شدن دستورالعمل، در سامانه ملی املاک و اسکان ثبت نمایند.

خانه‌های دوم در شهر غیر از محل اقامت معاف از مالیات هستند!

خانه دوم در شهری غیر از محل اقامت مالک واقع شده اند و مالک آن ممکن است از آن به‌عنوان اقامتگاه فرعی در مواقع نیاز استفاده کند. این خانه های خالی به‌عنوان خانه دوم شناخته می‌شوند. به عنوان مثال تعداد زیادی از ویلاها مه اکثرا در شهرهای شمالی به‌عنوان خانه دوم شناحته می‌شوند و مالکان ممکن است در طول سال یک یا چندبار و به‌صورت کم از این واحدها استفاده می‌کنند.

خانه‌های دوم در شهر غیر از محل اقامت معاف از مالیات هستند

در تألیف دوباره ماده ۵۴ قانون مالیات‌های مستقیم، خانه‌های دوم مشمول قانون اخذ مالیات از خانه‌های خالی نیستند. بر این اساس سرپرستان خانه ها وظیفه دارند که علاوه‌ بر اقامتگاه اصلی، حداکثر یکی از واحدهایی که به نام آن‌ها سند خورده است و در شهری غیر از محل اقامتگاه اصلی می‌باشد را به‌عنوان اقامتگاه فرعی ثبت نماید. چرا که اقامتگاه‌های فرعی از مالیات معاف می‌باشند. دانشجویان مشغول به تحصیل، شاغلان و سایر افرادی که توسط آیین نامه اجرایی این ماده تعیین می‌شوند، در صورتی که در شهری غیر از شهر اصلی و فرعی خانوار اقامت داشته باشند فقط می‌توانند با ارائه سند یک واحد مسکونی معاف از مالیات ثبت نمایند.

واحدهای مسکونی محل اشتغال

قانونگذار در جریان تصویب قانون اخذ مالیات از خانه‌های خالی گفته است که اگر واحد مسکونی محل اشتغال صاحبان مشاغل، صنوف، مؤسسات یا شرکت‌های فعال که ممنوعیتی برای فعالیت در واحدهای مسکونی ندارند، به شرط اینکه اطلاعات ملکی خود را در سامانه املاک و اسکان کشور و با تأیید سازمان امور مالیاتی و سازمان تأمین اجتماعی، از مالیات ماده ۵۴ معاف خواهند شد. درصورت تخلف در ثبت اطلاعات مالکان این واحدها علاوه‌بر پرداخت مالیات مشمول جریمه‌ای معادل مالیات مشخص شده نیز خواهند شد.

ملک خود را ثبت نکنید شامل قانون ۵۴ می شود!

با راه‌اندازی سامانه املاک، اگر واحدهای مسکونی که اطلاعات اقامت و مالکیت آنها در سامانه املاک و اسکان کشور ثبت نشوند، در حکم خانه خالی حساب می‌شوند. مالکان واحدهای مسکونی وظیفه دارند که اقامت خود را در سامانه اعلام نمایند. در صورت تخلف در ثبت اطلاعات، واحد مسکونی مشمول جریمه‌ای معادل مالیات سال اول خواهد شد.

مالکان خانه های مسکونی مکلف به مدت یک‌ ماه پس از تغییر در محل اقامت یا خرید و فروش واحد تحت تملک خود، اطلاعات جدید را در سامانه املاک و اسکان کشور ثبت نمایند. در غیراین‌صورت به ازای هرماه تأخیر، واحد مسکونی جدید، مشمول جریمه‌ای معادل مالیات سال اول خواهد شد. ضمناً تعرفه آب، برق، گاز و تعرفه خدمات دیگر نیز، برای واحدهایی که در سامانه املاک ثبت نشوند در بالاترین پلکان محاسبه خواهند شد.