مالیات خیلی ارزان برای خانه های لوکس و گرانقیمت

اگرچه وزارت اقتصاد دولت سیزدهم در اقدامی تحسین برانگیز، آیین‌نامه مالیات بر خانه‌های لوکس و گرانقیمت را به سرعت تدوین و در دولت مصوب کرد، اما برخی از کارشناسان نرخ‌های آن را مؤثر نمی‌دانند، زیرا مالیات ۰/۵ درصدی برای خانه‌هایی که بعضاً تا بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان ارزش دارند، برای مالک این واحد‌ها نگران‌کننده نیست و ضمانتی برای پرداخت آن وجود ندارد.

براساس گزارش تفریغ بودجه سال ۱۳۹۹، اجرای مالیات بر دارایی‌های لوکس سال گذشته به فراموشی سپرده شده‌است. این قانون از مدت‌ها قبل در قوانین بودجه ۱۳۹۹ و ۱۴۰۰ مطرح و قابل اجرا بود، اما در مهر ماه امسال پس از یک سال و‌ نیم انتظار، معاون اول دولت سیزدهم آیین‌نامه اجرایی قانون مذکور را ابلاغ کرده‌ است.
بر اساس بند (ت) تبصره ۶ قانون بودجه، در سال ۱۳۹۹ واحد‌های مسکونی با ارزش روز ۱۰ میلیارد تومان و بیشتر و انواع خودرو‌های سواری و وانت دوکابین موجود در کشور با ارزش روز ۷۰۰ میلیون تومان و بیشتر، مشمول مالیات بر دارایی سالانه می‌شوند، اما در این سال به‌رغم پیش‌بینی مبلغ یک هزار و ۶۰۰ میلیارد تومان وصول درآمد از این محل، به علت عدم تصویب آیین‌نامه اجرایی مربوط، هیچ‌گونه مالیاتی دریافت نشد. به عقیده کارشناسان، اجرایی نشدن این قانون و موکول شدنش به مهرماه سال جاری، به دلیل کم کاری سازمان مالیاتی در تصویب آیین‌نامه بود. البته بهانه‌هایی مانند سختی سنجش قیمت املاک و خودرو‌ها و مقاومت اجتماعی نیز وجود دارد که قابل قبول نیستند. نکته مهم دیگری که وجود دارد این است که که سازمان مالیاتی انتظار کسب درآمد آنچنانی از این محل را ندارد و همین موضوع، انگیزه سازمان را با توجه به احتمال هزینه نامتناسب وصول این مالیات کم خواهد کرد.

یکی از اقدامات خوب وزارت اقتصاد دولت سیزدهم، تدوین و پیگیری تصویب آیین‌نامه اجرایی بند (خ) تبصره ۶ قانون بودجه سال ۱۴۰۰ مشهور به «قانون مالیات بر خانه‌های لوکس» می‌باشد. بر اساس این بند از قانون بودجه امسال، واحد‌های مسکونی و باغ ویلا‌های بالای ۱۰ میلیارد تومان، مشمول مالیات بر خانه‌های لوکس می‌شوند.

نهایتاً با تثبیت شرایط در دولت سیزدهم، بلافاصله وزارت اقتصاد آیین‌نامه اجرایی مالیات بر خانه‌های لوکس را تدوین و به تصویب هیئت دولت رساند و آن را به سازمان امور مالیاتی ابلاغ نمود.

نرخ‌های مالیاتی خانه های لوکس

تا ۱۰ میلیارد تومان، نرخ صفر
۱۰ تا ۱۵ میلیارد تومان نسبت به مازاد ۱۰ میلیارد تومان، ۰/۱ درصد
۱۵ تا ۲۵ میلیارد تومان نسبت به مازاد ۱۵ میلیارد تومان، ۰/۲ درصد
۲۵ تا ۴۰ میلیارد تومان نسبت به مازاد ۲۵ میلیارد تومان، ۰/۳ درصد
۴۰ تا ۶۰ میلیارد تومان نسبت به مازاد ۴۰ میلیارد تومان، ۰/۴ درصد
نسبت به مازاد بر ۶۰ میلیارد تومان، ۰/۵ درصد

نرخ‌های مالیاتی خانه های لوکس و گرانقیمت به درد بازار مسکن نمی خورد

برخی از کارشناسان اقتصادی با تأکید بر اینکه این پایه مالیاتی می‌تواند به سود اقتصاد بخش مسکن باشد، معتقدند، انتقادی که می‌توان به آیین‌نامه موجود گرفت، ارزان بودن نرخ این پایه مالیاتی می‌باشد. به گفته این کارشناسان، فلسفه مالیات بر خانه‌های لوکس، بهبود رقم فعلی ضریب جینی و کاهش فاصله طبقاتی میان بخش‌های ارزان و گرانقیمت کلانشهرها می‌باشد، بنابراین با توجه به زیاد بودن فاصله قیمت مسکن در نقاط گرانقیمت پایتخت و دیگر کلانشهر‌ها با مناطق ارزان‌تر، می‌توان این شکاف را با نرخ‌های مالیاتی بازدارنده‌تری جبران کرد. یک کارشناس اقتصادی به مهر گفت: مالیات ۵/۰ درصدی برای خانه‌هایی که بعضاً تا بیش از ۱۰۰ میلیارد تومان ارزش دارند، برای مالک این واحد‌ها نگران‌کننده نیست.

وی افزود: همچنین نمی‌توان روی درآمد‌های این واحد‌های مسکونی برای مصارف ذکر شده از جمله ساخت مسکن دهک‌های پایین، حساب کرد، به خصوص که در قانون جهش تولید آمده است که این منبع درآمدی به صندوق ملی مسکن واریز شود تا برای ایجاد تعادل در بازار مسکن به مصرف برسد یا برای خانه‌دار شدن خانوار‌های مددجوی نهاد‌های حمایتی برنامه‌ریزی شود.

مسکن در مناطق گرانقیمت نشین تهران

در حال حاضر بر اساس اعلام بانک مرکزی متوسط قیمت هر متر مربع واحد مسکونی در شهریور ۱۴۰۰ در گرانقیمت‌ترین مناطق پایتخت شامل دو منطقه یک و سه به ترتیب حدوداً ۷۰ و ۶۵ میلیون تومان است.
منطقه ۱ و ۳ تهران در شهریور سال گذشته نیز با کسب متوسط هر متر ۵۰ و ۴۵ میلیون تومان، گران‌ترین مناطق پایتخت بودند. بنابراین قیمت یک واحد ۱۵۰ متری در منطقه یک با احتساب متری ۷۰ میلیون تومان به بیش از ۱۰ میلیارد تومان می‌رسد و مشمول این پایه مالیاتی (مالیات بر خانه‌های لوکس) می‌شود. بر اساس آیین‌نامه ابلاغی دولت، تنها ۰/۱ درصد مالیات به این واحد، آن هم نسبت به مازاد بر ۱۰ میلیارد تومان که ۵۰۰ میلیون تومان است، تعلق می‌گیرد. بنابراین درآمد مالیاتی این واحد مسکونی، صرفاً ۵۰۰ هزار تومان می‌شود!

بر اساس این آیین‌نامه، واحد‌های مسکونی بالای ۶۰ میلیارد تومان، نسبت به مازاد ۶۰میلیارد تومان ۵/۰ درصد است، بنابراین تا ۱۰ میلیارد تومان آن معاف از مالیات و تا ۶۰میلیارد تومان این واحد مسکونی، مشمول مالیات ۰/۴ درصدی است.
مثلا برای واحد مسکونی که ۱۱۰میلیارد تومان قیمت‌گذاری شده، فقط به ۱۰۰ میلیارد تومان آن مالیات بر خانه‌های لوکس تعلق می‌گیرد تا ۶۰ میلیارد تومان آن مشمول ۰/۴ درصد مالیات و از ۶۰ تا ۱۰۰ میلیارد تومان مشمول مالیات نیم درصدی خواهد شد. با این حساب مالک این واحد مسکونی فوق لاکچری باید مجموعاً ۴۴ میلیون تومان مالیات بپردازد! یا یک پنت‌هاوس در فرمانیه ۵/۴۱ میلیارد تومان قیمت‌گذاری شده که مشمول مالیات ۰/۳ درصدی می‌شود که معادل ۱۲ میلیون و ۴۵۰هزار تومان است.

تغییر جهت پایه مالیاتی خانه‌های لوکس به عوارض شهری

برخی کارشناسان نیز با اشاره به تهیه بانک اطلاعاتی پروانه‌های ساختمانی و پایان کار‌های صادره از سوی شهرداری‌ها که شناسایی خانه‌های مسکونی گرانقیمت را راحت‌تر می‌کند، پیشنهاد می‌دهند این پایه مالیاتی به عوارض شهری تغییر جهت داده شود. به گفته این کارشناسان، این اقدام سبب می‌شود تا بخشی از درآمد‌های حاصله به شهرداری‌ها برسد تا انگیزه‌ بیشتری برای اخذ آن داشته باشند، اما موارد مصرف این درآمدها، به دولت واگذار شود تا منافع آن به همه دهک‌ها تسری یابد.

از موارد مذکور در قانون بودجه امسال، مصرف شدن بخشی از درآمد‌های مالیات بر خانه‌های لوکس در تأمین هزینه ساخت مسکن خانوار‌های تحت پوشش نهاد‌های حمایتی است. براساس قانون بودجه امسال «دولت وظیفه دارد ٢٠ درصد از درآمد‌های حاصل از مالیات بر واحد‌های مسکونی گرانقیمت را از محل ردیف شماره ٧٦- ٥٣٠٠٠٠ بابت تأمین مسکن مددجویان تحت پوشش نهاد‌های حمایتی هزینه کند.