شفافیت اقتصادی یکی از اساسیترین شاخصها در ارزیابی مشروعیت بخشی به نظام ها توصیف میشود. از سویی روند معاملات شفاف چه در حوزه دولتها و چه درخصوص شهروندان عادی، متضمن اعتماد دوسویه میان دولت و مردم است که دستیابی به آن متضمن سلامت اقتصادی و اجتماعی در جامعه محسوب میشود و از سوی دیگر تنها راه مقابله نظاممند و پایدار با فساد، ایجاد شفافیت در فضای اقتصادی کشور است. زمانی که بستر مناسب جهت شفافیت در عرصه اقتصاد فراهم شود، امکان رصد و ارزیابی این نوع فعالیتها برای آحاد جامعه فراهم میشود و پرواضح است که برای تحقق شفافیت و افزایش ریسک فساد اقتصادی باید داراییها و فعالیتهای اقتصادی مقامات کشور، فعالان اقتصادی و سرانجام آحاد مردم به سمت شفافیت سوق داده شوند.
فعالیتهایی که در چارچوب نظام مالیاتی کشور صورت میگیرند، همواره نیازمند سطوح بالایی از صراحت و پاکدامنی اقتصادی هستند و اعتمادسازی متقابل و شفافیت دوسویه را میطلبند. سادهسازی قوانین و اجتناب از تعدد آنها تا حد امکان، ضمانت اجرایی قوانین، کاهش ساختارهای بوروکراتیک و گرفتار شدن در پیچ وخم های اداری و ایجاد امکانات لازم جهت سهولت در پرداخت مالیاتها و در نهایت جلب رضایت مودیان از جمله اقداماتی است که دولت در راستای مسئولیت خطیر شفافسازی روابط اقتصادی و جلب اعتماد مودیان بر عهده دارد. از جمله امکانات لازم جهت تسهیل امور اجرایی مانند پرداخت مالیات و وضوح و روشنی بیشتر در فعالیتهای اقتصادی و بهبود فضای کسبوکار، بهکارگیری ابزارهای نوین الکترونیکی است که از طرفی کاهش خطای انسانی را موجب شده و از طرف دیگر، مراجعات حضوری مودیان به ادارات را محدود خواهد ساخت.
یکی از مهمترین ابزارهای پیشگیری از وقوع جرائم اقتصادی، نظارت مطلوب بر فرآیندها است. استفاده از ابزار نظارت با توجه به پیچیدگیهای آن بسیار مهم و حساس تلقی میگردد. در شرایط امروزی، نظارت بر تمامی فرآیندها با توجه به حجم بالای مبادلات اقتصادی به شکل سنتی امکان پذیر نیست و استفاده از ابزارهای رایانهای اجتناب ناپذیر است. در این راستا، سازمان امور مالیاتی کشور اقدام به طراحی و اجرای فهرست صورت معاملات فصلی نموده است تا بر اساس آن، اعلام درآمدهای مشمول مالیات و متعاقبا تشخیص دقیق این نوع درآمدها با سهولت هر چه تمامتر انجام پذیرد. بدین صورت که اطلاعات حاصل از فعالیت بنگاههای اقتصادی در قالب فهرستی که حاوی مشخصات فعالیتهای مزبور است، توسط صاحبان مشاغل آزاد، تکمیل شده و جهت بررسی به سازمان امور مالیاتی کشور ارجاع داده میشوند. این امر سبب میشود تا روند دادوستدها و معاملات به منظور وصول مالیات از آنها مشخص شده و در نهایت با بررسی دقیق کارشناسان سازمان امور مالیاتی، میزان درآمدهای مشمول پرداخت مالیات، برآورد گردد. از جمله مزایای ارزشمند ارسال صورت معاملات فصلی به صورت آنلاین و از طریق سامانه سازمان، ارسال فهرست صورت معاملات در هر ساعت از شبانه روز است که ضمن صرفهجویی در وقت و هزینهها، افزایش دقت و ضریب اطمینان و کاهش خطای انسانی را در پی دارد.
بدین ترتیب دولت توانسته است با بهرهگیری از فناوریهای پیشرفته، بسیاری از اهداف و برنامههای بلندمدت و متعالی همچون تحقق دولت الکترونیک را در قالب تسهیل فرایند پرداخت مالیات، محقق سازد. اکنون که دولت با بهکارگیری ابزارهای الکترونیکی و فناوریهای نوین و به روز رسانی روشهای وصول مالیات، به تأمین رفاه حال مودیان اهتمام ورزیده است، امید است فعالان اقتصادی نیز با بهرهگیری از این امکانات ارزشمند و مغتنم شمردن آنها، به تکالیف مالیاتی خود به شکلی مطلوب و مقتضی عمل نموده و با ارسال فهرست صورت معاملات فصلی، گامی بنیادین و محکم جهت مقابله با فساد اقتصادی برداشته شود و اقتصاد کشور عزیزمان، بیشازپیش پویا گردد.