با توجه به لزوم پرداخت مالیات به عنوان یک امر فردی و اجتماعی، بسترسازی فرهنگی آن اهمیت بسزایی دارد. ترویج مالیات، نیازمند آگاهی آحاد مردم با مساله مالیات و نقش آن در اقتصاد ملی است لذا با اشاعه فرهنگ مالیاتی عمیق و گسترده می توان پرداخت مالیات را در جامعه نهادینه کرد.
بی شک، باور عمومی مهمترین پشتوانه اجرای سیاست های اقتصادی است و بدون آن نمی توان به کارآیی و اثربخشی مطلوب سیاست های اجرایی امیدوار بود. با توجه به لزوم پرداخت مالیات به عنوان یک امر اجتماعی و فردی، ترویج و ارتقای فرهنگ مالیاتی ضروری است. مردم باید به این باور برسند که دولت براساس سیاستهای اقتصادی کارآمد با بهره گیری از نظام آماری علمی، مالیاتهای جمع آوری بصورت کالاهای عمومی و خدمات رفاهی در اختیار عموم مردم قرار می گیرد.
بدون تردید، مالیات یکی از اثرگذارترین مقولات فرهنگی و اقتصادی جوامع توسعه محور است و فرهنگ مالیاتی، مجموعهای نظام یافته از باورها و مولفه های فرهنگی قلمداد می شود که نقش ویژه ای را در توسعه اقتصادی کشور ایفا می کند. لذا پرداختن به این قبیل موضوعات و تبیین اهمیت وکارکرد آن در جامعه و نظام اقتصادی کشور که با دغدغه ها و شرایط خاصی هم توام است، نیازمند فرهنگ سازی ویژه ای است. بدیهی است که پرداخت مالیات وظیفه ای همگانی بر دوش هر یک از افراد جامعه است تا دولت بتواند به کمک آن نقش خود را به درستی ایفا کند. کما اینکه آحاد جامعه ایرانی هنگام وقوع بلایای طبیعی و جنگ با عمل به تکلیف و وظیفه ملی و دینی بخوبی ایفای نقش می کنند و یا هنگام انتخابات، سرنوشت کشور را با عمل به تکلیف سیاسی تضمین می نمایند. چرا که افراد از ابتدا با این نقش آشنا شده اند و این امر بصورت یک فرهنگ ملی درآمده است. لذا مادامی که پرداخت مالیات به یک باور و تکلیف اقتصادی نهادینه نشده، نمی توان انتظار داشت در آینده به راحتی این نقش را بپذیرند.
سلامت اقتصادی کشور منوط به ایجاد ساختار درآمدی و مالیاتی سالم با استقرار نظام مالیاتی قوی و هدفمند است; اما از آنجا که یکی از شروط اساسی ایجاد نظام مالیاتی مطلوب، مقبولیت آن از سوی مردم و پرداخت داوطلبانه مالیات است، راهی به جز تقویت فرهنگ مالیاتی نیست چرا که با ایجاد بسترهای فرهنگی مناسب می توان انتظار ترغیب مردم به پرداخت مالیات را داشت.
باید این موضوع جا بیفتد که هم اکنون آورده های مالیاتی صرف ساخت مدارس، فرودگاه، بیمارستان، کمک به خانواده های بی سرپرست ونظایر آنها می شود. چرا که اطلاع عموم مردم از آن کافی نیست. از اینرو آشنایی مردم از چگونگی به مصرف رساندن وجوه مالیات در پروژه ها و هزینه های عمومی ضرورتی اجتناب ناپذیر است. اگر چنین حسی در مردم به وجود آید که گرفتن مالیات به وسیله دولت در راستای ساختن فردایی بهتر برای آنها و فرزندانشان است، آن وقت تمایل و رغبت مردم برای پرداخت مالیات بیشتر خواهد بود.
پرداختن به مسئله مالیات به عنوان حیاتی ترین مساله یک اقتصاد سالم در کتب درسی، کانون های مختلف اجتماعی، فیلم ها و برنامه های رادیو- تلویزیونی و مطبوعات می تواند زمینه ایجاد نگرش و تحولات اساسی مثبت را ایجاد و هموار نماید. با توجه به اینکه اراده و خواست مردم، عمده ترین نقش را در اجرای قانون مالیات ها ایفا می کند، موثرترین عامل موفقیت در اجرای این قوانین، همان فرهنگ مالیاتی جامعه خواهد بود.
اطلاع‌رسانی صحیح و به هنگام از نحوه مصارف حاصل از درآمدهای مالیاتی و همچنین تبیین و تشریح کارکردها و آثار پرداخت مالیات در اقتصاد موجب همکاری و مشارکت بیشتر در پرداخت مالیات می‌گردد. لزوم آشنایی مردم از چگونگی به مصرف رساندن وجوه مالیات در پروژه‌ها و هزینه‌های عمومی ضرورتی اجتناب‌ناپذیر است. اگر چنین حسی در مردم به وجود آید که گرفتن مالیات به‌وسیله دولت در راستای ساختن فردایی بهتر برای آنها و فرزندانشان است، آن‌وقت تمایل و رغبت مردم برای پرداخت مالیات بیشتر خواهد بود.آنچه اکنون مهم است همکاری تمام دستگاه‌های ذی‌ربط کشور در این راستاست که منجر به افزایش مشارکت و مساعدت مردم در پرداخت مالیات می‌شود.
به هر حال، باید این موضوع جا بیفتد که مالیات از پایه های مهم اقتصاد کشور محسوب می شود به گونه ای که پرداخت آن، موجب پی ریزی و اجرای برنامه های مدون و دقیق دولت برای پیشبرد امور می گردد. دولت به کمک مالیات، توانایی تامین هزینه های گوناگون را به دست آورده و متناسب با حجم مالیات دریافتی، می تواند منابع در اختیار خود را براساس اولویتهای مورد نظر اختصاص دهد. لذا با ارتقای آگاهی افراد نسبت به ضرورت پرداخت مالیات و تبعات جبران ناپذیری عدم وصول آن بر اقتصاد کشور، می توان حمایت مردم را در پرداخت مالیات افزایش داد. فرهنگ سازی مالیاتی و ترغیب مودیان، با شفاف سازی مسایل مالیاتی و چگونگی مصرف آن در کشور میسر می شود. در حقیقت تغییر نگاه جامعه به مالیات به عنوان تامین کننده عمده هزینه های عمومی، بدون فرهنگ سازی در جامعه امکان پذیر نیست.
در پایان یادآور می شود از آنجا که ساختار مالیات یک کشور مانند فرهنگ ملی آن، پویا و در حال تغییر و تحول است ایجاد ذهنیت مثبت مبتنی بر کارآمدی، اثربخشی و پایداری مالیات در اقتصاد، برای کارگزاران و پرداخت کنندگان مالیات و بطور اعم عموم مردم باید بیش از پیش افزایش یافته و این مهم نهادینه شود تا آینده ای روشن و اقتصاد بدون اتکا به منابع نفتی و متکی بر درآمد پاک و پایدار مالیاتی میسر گردد.
