مالیات یکی از بهترین و توانمندترین ابزار اقتصادی باکارکردهای گوناگون است که باعث تنظیم اقتصاد جامعه می شود. دستیابی به اهدافی نظیر بهبود توزیع درآمد ، حمایت از اقشار آسیب پذیر ،ارائه خدمات عمومی بیشتر از طرف دولت و بهبود زیرساخت ها برای فعالیت بخش خصوصی از طریق مالیات امکان پذیر است. در این میان فرهنگ مالیاتی یکی از راه های وصول مالیات می باشد که اعتلای آن باعث بالا بردن کارایی دستگاه مالیاتی و وصول بیشتر مالیات می شود.
به طور ساده فرایند فرهنگ مالیاتی را می توان به دو صورت بیان کرد : اول: وجود دولتی قوی که نقش ها و وظایف هر گروه را مشخص کند . دوم: مالیات دهندگان که از قوانین مالیاتی و سیاستگذاران امورمالیاتی اثرمی پذیرند. با تعامل مداوم، روابط وهمبستگی های اجتماعی در بلندمدت شکل می گیرند که این خود بخش اعظم فرهنگ مالیاتی کشور را شکل می دهد.
فرهنگ مالیاتی ر ا می توان مجموعه ای از طرز تلقی ، بینش و واکنش اشخاص در قبال سیستم مالیاتی دانست . این طرز تلقی به طور قطع با یک قانون مناسب و نیز عملکرد مامورین در بکارگیری قانون در مواجهه با مودیان ، نقش اساسی دارد. فرهنگ مالیاتی در هر کشوری تا حد زیادی متاثر از فرهنگ عمومی و ویژگیهای تاریخی ، جغرافیایی ،سیاسی و اجتماعی استوار است . عوامل سیاسی واجتماعی نیز تاثیر مهمی روی فرهنگ مالیاتی هر کشور دارند.
عامل اجتماعی فرهنگ مالیاتی در ایجاد روش های اجتماعی به منظور پرداخت مالیات توسط مردم موثر است.پرداخت مالیات در کشورهای توسعه یافته بر خلاف کشورهای در حال توسعه بیشتر است. به عبارت دیگر درکشورهای درحال توسعه انگیزه های بیشتری برای فرارمالیاتی نسبت به پرداخت آن وجود دارد . این تفاوت ها وابسته به هنجارهای اجتماعی در پرداخت مالیات است .اگر افراد باور کنند که پرداخت مالیات یک قانون و اصل اجتماعی است آنگاه آنها به طور شایسته مالیات خود راپرداخت خو اهند کرد . بنابراین وجود هنجارهای اجتماعی وضع و پرداخت مالیات در کشور، به ایجاد عقاید عمومی مثبت در مورد پرداخت و وضع مالیات بستگی دارد . ازطرف دیگر ، اگر فرار مالیاتی در یک کشور غالب شود آنگاه می توان نتیجه گرفت که هنجار اجتماعی پرداخت مالیاتی از بین رفته است.
هر چه سیستم مالیاتی پیشرفته ، نظام مند و کارآمدترشود می تواند در ارتقای فرهنگ مالیاتی موثرتر باشد . کشورهای توسعه یافته فرهنگ مالیاتی بالاتری دارند زیرا سیستم های مالیاتی در اکثر کشورهای در حال توسعه برخلاف کشورهای توسعه یافته دارای مشکلات زیادی است که می تواند مانعی در جهت پیشرفت فرهنگ مالیاتی دراین کشورها باشد . شفاف سازی قوانین ، ساده و قابل فهم کردن آنها، گسترش پایه های مالیاتی و مبارزه با فساد می تواند در جهت بهبود فرهنگ مالیاتی از طریق افزایش تمایل به پرداخت مالیات موثر باشد
